tlhIngan-Hol Archive: Sat Jul 12 12:26:36 1997
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]
Re: Saj, 'ay' cha'DIch
- From: "David Trimboli" <[email protected]>
- Subject: Re: Saj, 'ay' cha'DIch
- Date: Sat, 12 Jul 97 15:35:32 UT
charghwI' has already answered this in Klingon, but I thought I'd present a
few additional items in English.
[email protected] on behalf of Deborah Kay wrote:
> leStaHvIS loDHom, juHDaq paw vav. Qa' HoHta' vav 'ej DubDajDaq 'oH qeng.
> Ha'DIbaH naQ SoplaHbe' wej. 'oH choqmeH SoS, juHHovDaq QaDmoH. bIrchoHDI'
> muD 'ej peD, gheD puS tu'lu'.
You've got to use the {-DI'} on each and every subordinate clause.
{bIrchoHDI' muD 'ej peDDI'}.
> vaj 'ut Ha'DIbaH choqlu'pu'bogh.
>
> SIbI' targh tu' vav 'ej be'nalDaj yu' Qa' SurghtaHvIS. ghu' QIj be'nalDaj.
> <maj> jatlh vav. <targh rIgh QorghmeH puqloDra', vumnISqu'.
{puqloDra'}? "Your (plural) son"?
> yIqunQo'.
> ngoy'wI' Dachugh, vaj muHemmoH.>
> <jIghoHQo', 'ach targh vIpar> jang be'.
> vav ghogh QoyDI' loDHom, Hu'.
> <vavoy, vavoy, targhwIj Dalegh'a'?> tlhob.
> Hagh vav. <HIja'. 'oH HI'ang, 'uQ wIloStaHvIS.>
> HurDaq ghoS 'ej targh nuD vav. loDHomDaq toS targh 'ej volchaHDaj ba'.
volchaHDaq ba'
> loDHom qogh chop targh, yeptaHvIS. Hagh loDHom vav je, targh Dub yachtaHvIS
> loDHom.
> <'oHvaD pong Danob'a'?> tlhob vav.
> <DaH vIruch, vavoy.
Mmm. Does {ruch} take an object? "Proceed, go ahead, do it." Maybe, maybe
not. Without knowing, just saying {jIruch} is still just as correct.
> 'oHvaD SIQwI' vIpong.>
> <DaH 'uQ vIjab. SIbI' peghoS.> jach be'nal. nom lob loDnalDaj puqloDDaq
je.
puqloDDaj
> SoptaHvIS qorDu', SoSDajvaD tlhob loDHom, <targhvaD 'op DaHjaj gheD
> chonob'a'?>
That's a pretty funky sentence! I'm not at all convinced on how to use {'op},
you've snuck in the new phrase {DaHjaj gheD}, you used an indirect object
prefix, and still used {-vaD} for the targ!
> <ghobe'. qaja'pu'. targhvaD bIngoy'.> jang SoSDaj.
> <vaj jIghungbe'.> 'ej targhvaD bID nay' pol loDHom.
{bID} is another one of those words wer're not sure how to use. You're
probably right in this situation.
> qaStaHvIS jajmey, langchoH loDHom 'ej rorchoH SIQwI'. 'a QuchHa'be' loDHom.
> Dat ghaH tlha' targh Soy'. nom qetqu'DI' SIQwI', pum. mev'eghbe'mo', moQ
> rur
> 'oH, loDHom qamDu' muptaHvIS. Hagh loDHom 'ej targh woH. tInchoHDI'
SIQwI',
> jaj naQ SoptaHlaw'.
"It seems to be eating the whole day"? Is a day yummy? {qaStaHvIS jaj naQ},
or {qaStaHvIS pem}.
> reH ghungtaH loDHom, 'a targhvaD SojDaj nobtaH. pagh
> ta'
> SoSDaj vavDaj je.
"His mother and his father accomplish nothing"? Perhaps you mean {vangbe'
SoSDaj vavDaj je}.
> vavDajvaD jatlh loDHom 'e' wuq.
> <vavoy, taj vIpoQ. wa' HInob.>
> <bIQupqu'. qatlh taj DaneH?> tlhob vav.
wa' jaj 'etlh 'uchchoHlaH tlhIngan puqloD; jajvetlh loD nen moj.
> <reH ghungtaH SIQwI' jIH je. Soj vISuqmo' vIneH, gheD vIwam.> jang puq.
This is a little confusing. If I understand your meaning correctly, try it
like this: {Soj vISuqmeH 'ej gheD vIwammeH vIneH}.
> <maj. ghu'vam Dayajmo', jIQuch. ghojmeH taj qanob. batlh yIlo'.>
> ghu'Daj Dub loDHom. Qa'Hom law' Sam ghaH. QIt bIH jonmeH, ghoj.
The adverbial is a bit misplaced. {bIH jonmeH, QIt ghoj}.
> ghungbe'
> loDHom targh je.
>
> rIn 'ay' cha'DIch.
majQa'!
--
SuStel
Beginners' Grammarian
Stardate 97529.5