tlhIngan-Hol Archive: Sat Jul 12 12:26:36 1997

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

Re: Saj, 'ay' cha'DIch



charghwI' has already answered this in Klingon, but I thought I'd present a 
few additional items in English.

[email protected] on behalf of Deborah Kay wrote:
> leStaHvIS loDHom, juHDaq paw vav.  Qa' HoHta' vav 'ej DubDajDaq 'oH qeng.  
> Ha'DIbaH naQ SoplaHbe' wej.  'oH choqmeH SoS,  juHHovDaq QaDmoH.  bIrchoHDI' 

> muD 'ej peD, gheD puS tu'lu'.

You've got to use the {-DI'} on each and every subordinate clause.  
{bIrchoHDI' muD 'ej peDDI'}.

> vaj 'ut Ha'DIbaH choqlu'pu'bogh.    
> 
> SIbI' targh tu' vav 'ej be'nalDaj yu' Qa' SurghtaHvIS.  ghu' QIj be'nalDaj.
> <maj> jatlh vav.  <targh rIgh QorghmeH puqloDra', vumnISqu'.

{puqloDra'}?  "Your (plural) son"?

> yIqunQo'.  
> ngoy'wI' Dachugh, vaj muHemmoH.>
> <jIghoHQo', 'ach targh vIpar> jang be'.
> vav ghogh QoyDI' loDHom, Hu'.
> <vavoy, vavoy, targhwIj Dalegh'a'?> tlhob.
> Hagh vav.  <HIja'.  'oH HI'ang, 'uQ wIloStaHvIS.>
> HurDaq ghoS 'ej targh nuD vav.  loDHomDaq toS targh 'ej volchaHDaj ba'.  

volchaHDaq ba'

> loDHom qogh chop targh, yeptaHvIS.  Hagh loDHom vav je, targh Dub yachtaHvIS 

> loDHom.
> <'oHvaD pong Danob'a'?> tlhob vav.
> <DaH vIruch, vavoy.

Mmm.  Does {ruch} take an object?  "Proceed, go ahead, do it."  Maybe, maybe 
not.  Without knowing, just saying {jIruch} is still just as correct.

> 'oHvaD SIQwI' vIpong.>
> <DaH 'uQ vIjab.  SIbI' peghoS.> jach be'nal.  nom lob loDnalDaj puqloDDaq 
je.

puqloDDaj

> SoptaHvIS qorDu', SoSDajvaD tlhob loDHom, <targhvaD 'op DaHjaj gheD 
> chonob'a'?>

That's a pretty funky sentence!  I'm not at all convinced on how to use {'op}, 
you've snuck in the new phrase {DaHjaj gheD}, you used an indirect object 
prefix, and still used {-vaD} for the targ!

> <ghobe'.  qaja'pu'.  targhvaD bIngoy'.> jang SoSDaj.
> <vaj jIghungbe'.>  'ej targhvaD bID nay' pol loDHom.

{bID} is another one of those words wer're not sure how to use.  You're 
probably right in this situation.

> qaStaHvIS jajmey, langchoH loDHom 'ej rorchoH SIQwI'.  'a QuchHa'be' loDHom. 
 
> Dat ghaH tlha' targh Soy'.  nom qetqu'DI' SIQwI', pum.  mev'eghbe'mo', moQ
> rur 
> 'oH, loDHom qamDu' muptaHvIS.  Hagh loDHom 'ej targh woH.  tInchoHDI' 
SIQwI', 
> jaj naQ SoptaHlaw'.

"It seems to be eating the whole day"?  Is a day yummy?  {qaStaHvIS jaj naQ}, 
or {qaStaHvIS pem}.

> reH ghungtaH loDHom, 'a targhvaD SojDaj nobtaH.  pagh
> ta' 
> SoSDaj vavDaj je.

"His mother and his father accomplish nothing"?  Perhaps you mean {vangbe' 
SoSDaj vavDaj je}.

> vavDajvaD jatlh loDHom 'e' wuq.
> <vavoy, taj vIpoQ.  wa' HInob.>
> <bIQupqu'.  qatlh taj DaneH?> tlhob vav.

wa' jaj 'etlh 'uchchoHlaH tlhIngan puqloD; jajvetlh loD nen moj.

> <reH ghungtaH SIQwI' jIH je.  Soj vISuqmo' vIneH, gheD vIwam.> jang puq.

This is a little confusing.  If I understand your meaning correctly, try it 
like this: {Soj vISuqmeH 'ej gheD vIwammeH vIneH}.

> <maj.  ghu'vam Dayajmo', jIQuch.  ghojmeH taj qanob.  batlh yIlo'.>
> ghu'Daj Dub loDHom.  Qa'Hom law' Sam ghaH.  QIt bIH jonmeH, ghoj.

The adverbial is a bit misplaced.  {bIH jonmeH, QIt ghoj}.

> ghungbe' 
> loDHom targh je.  
> 
> rIn 'ay' cha'DIch.

majQa'!

-- 
SuStel
Beginners' Grammarian
Stardate 97529.5


Back to archive top level