tlhIngan-Hol Archive: Tue Jan 21 15:32:20 1997

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

RE: Hol mIw



January 21, 1997 7:13 AM EST, jatlh peHruS:

> Hol mIw lubuS tera'nganpu' law' 'ej *westerners* ngu'lu'

<lungu'lu'>.  jItlhIj.  pablIj vIlughmoHtaHQo'.  :)

> *westerners* qIHpa' *chinese* ghotpu' Hol mIw lubuSbe' chaH
> Hol mIw qechmey yajbe'taHvIS *chinese* Hol lujatlhbogh Sungpu' chIch 
Holvetlh
> QIjba' chaH
> ja'chuqmeH pIj ghomchuq Sungpu' 'ach mu'mey {Hol mIw} lo'be' chaH

<Hol mIw> bIjatlhDI', jIyajchu'be'.  yIQIj.

> *westerns*vo' mu'meyvam tlhappu'
> chaq mu'meyvam lo'be' je tlhInganpu'
> 'ach DuSaQmey juHmeychaj jeDaq tlhIngan Hol lughojbej tlhIngan puqpu'
> 'ej DuSaQ'a'meyDaq tlhIngan Hol luqelbej ghojmoHwI'pu' qar'a'

bIqarba'.  'IH tlhIngan Hol 'ej Suv 'e' lughojtaHvIS ghojmoHwI'pu', tlhIngan 
Hol lu'IHmoH je 'e' lughojtaH.

> DaH tlhIngan Hol Hol mIw wa' qech vIbuS vIneH 'ej {DIp vang wot pagh 
vangbe'}
> 'oH
> tlhIngan Hol mu'ghom'e' ghItlhta'bogh Marc Okrand vIlaDtaHvIS wotmey DelmeH
> mu' {verb} vItu' 'ach mu'mey {stative verb} {transitive} {intransitive} je
> vItu'be'

loQ bIlughbe'.  "transitive" "intransitive" je qelbe' Okrand, 'ach "stative 
verb" qelbej.  tlhIngan Hol mu'ghom nav SochmaH yIlaD:  "Any verb expressing a 
state of quality may be used."

vaj "stative verb" lubuvbe' tlhIngan Holtejpu', 'ach SaHbejqu'.

> chaq SaHbe' tlhIngan pabpo'wI'pu' qar'a'

jISaHbejqu'!  (heh . . . mu'tlhegh DungDaq yIlaDqa' . . .)  jISaHmo', 
buvqoqmey vIqeltaH!

> chaq {stative} {transitive} {intransitive} joq Dotlh 'oSlaH Hoch wot nap

DuH, 'ach jIHonchu'.

> DIp vangnISlaw' mojaq {-moH} ghajbogh wotmey
> yaH mojaq {-moH} chelbogh wotmey vaj ratlh wanI'vam 'oSlaHwI'mey

nuqjatlh?  yIQIj.

> tlhInganpu'vaD lI'qu' mu'tlhegh {jIghoS} mu'tlhegh {yuQvetlh vIghoS} je

wej jIQoch.

> choHpu'be' wot nap {ghoS} 'ach choHpu' moHaqDaj neH
> DIp vangbe' wot 'e' 'oS moHaq {jI-} 'ej DIp vang wot 'e' 'oS moHaq {vI-}
> rut tera'ngan Hol {preposition} qech ngaSlaw' je wot 'e' ghItlhpu' Marc
> Okrand

(wot cha'DIch 'oH <ghItlh>'e'.  <-pu'> DachellaHbe'.)

> tera'ngan Hol {go to} 'oSlaH {ghoS}
> reH {preposition} ngaSlaH tlhIngan Hol wotmey 'e' vIqap
> 'ej DIp vanglaH tlhIngan Hol Hoch wot 'e' vIHar

DaH jIQoch.  "English" "preposition" qech ngaSchugh tlhIngan Hol mu', vaj 
ngoDvam ghItlhta' Okrand.  <ghoS> qeltaHvIS Okrand, jatlh "approach, go away 
from, follow (a course)."  'ej jatlh "proceed, come."  'ach <jaH> qeltaHvIS, 
jatlh neH "go."  qatlh "go to" jatlhbe'?  <-Daq> lo'bogh DIp'e' poQlaw'mo'.

> ghoch wIchollI'
> DIp lulajlaH je {stative verbs}!!!

bItobbe'chu'chugh, qaHarbe'.

> vaj wIjatlhlaH    vengvo' Hut qelI'qam Hop juHwIj
> 
> pabchu' {Hop juHwIj} qar'a'

qar.

> pab je {vengvo' Hop juHwIj} vItlhob 'ej jIjang'eghDI' HIja' vIjang

pablaw'.

> chaq pab je {vengvo' Hut qelI'qam Hop juHwIj}
> 
> qatlh qarbe' 'oH

mu'tlheghvam Dayaj'a': <qoH vIQuch>?  DIp lajlaH Hoch wot 'e' Daqap.  'ach 
Dapna' 'oH mu'tlheghvam'e'.  pImchu' qar'a' <qoH vIQuch> <qoH vIQuchmoH> je?

DaH maQub: chaq pab <qoH vIQuch>.  teHchugh ngoDqoqvam, ghu''e' Delbogh 
mu'tlhegh yIQIj.  qoH vIQuchmoHbe'.  vIQuchmoHbe', vaj <qoH vIQuchmoH> 
vIghItlhnIS.  mu'tlhegh yIQIj.

-- 
SuStel
Beginners' Grammarian
Stardate 97059.4


Back to archive top level