tlhIngan-Hol Archive: Fri Dec 20 23:24:10 1996
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]
RE: story, part 8
- From: "David Trimboli" <[email protected]>
- Subject: RE: story, part 8
- Date: Sat, 21 Dec 96 07:08:52 UT
December 20, 1996 10:12 PM, jatlh Deborah Kay:
> HurghDaq bIjDaj loS velqa jachDI' gogh, "bIjmey."
Hmmm . . . that's quite an interesting punishment, making her stand on a
pickle . . .
{Hurgh} is a verb for "be dark."
HurghtaHvIS bIjDaj loS velqa . . .
> QIt Qam velqa. pa' tlheDvIp, 'ach not luSov.
> lojmIt poSmoH mangHom 'ej yej yotlhDaq thlej velqa.
> Dat ghom bIj Hevbogh latlhpu''e'.
Possibly a better-sounding phrase:
Dat ghom latlh bIjlu'pu'.
> "petor, nachDu'raj tIpepHa', DeSDu'raj tIpep."
> lob Hoch. nachchaj DungDaq nuHmey 'uch mangHom puS.
> bIjDaj wa'DIch 'oHmo', pagh 'uch velqa.
> "pevIHQo' 'ej pejatlhQo'," lura'lu'.
> ram naQ SIStaHqu'.
> 'oy' velqa DeSDu' 'ach qevpobDaj qel 'ej jeghrupbe'.
> rInpa' ram, Doy'qu velqa 'ach Somraw vIHbe'.
{vIH} has been shown to be intransitive, but not transitive. To be safe,
you'd better go for {Somraw vIHmoHbe'}.
> chalDaq tosDI' juHHov, Hu' net chaw'.
> Qatlh be'nI'pu' yInmey. malIq pIchlu'.
> pa'Daj HIpmeyDaj je Say'taH cha'.
Same problem, but a little more certain. {pa'Daj HIpmeyDaj je Say'moHtaH
cha'.}
> reH luchDaj luqeng. ghaHvaD SojDaj lujab.
> chaw'chugh malIq, SoplaH chaH. rut ghungqu'.
> QaghHommeyvaD chaH qIp malIq 'ej chaH pupmeH DaSpu'meyDaj lo'.
I don't believe this is correct use of {-vaD}. {QaghHommey} is not the
beneficiary of the action {qIp} "hit." You need {-mo'} here.
{QaghHommeymo'}. (Sure you don't want {QaghHomHeymeymo'}? Hee hee!)
> Hoch legh la''a'. tlheDmeH be'Hompu', bIjmey ral chaw'taH.
> qaSpu'DI' Hoghmey law' mon la'a' 'e' mev.
> chIch ratlh be'nI'pu'. valmo' 'ej mulmo' le' chavmeychaj.
> 'ach be'Hompu' muS Hoch mangHompu'.
> DoHa' poH tlhab ghajDI' mangHompu' 'ej jatlhlaH, velqavaD pe'loravaD je
jatlh
> pagh.
"Having free time" certainly seems like an English idiom to me. Perhaps be
more literal: {pagh ta'taHvIS mangHompu' . . .} Watch your spelling.
> pawDI', chaHvaD DubDu'chaj tlhe' HochHom. mobqu' pe'lora velqa je.
> tay'mo', ghu'vam SIQlaH.
> be'Hompu' tungHa' betleH pIn'a' neH.
> po'bej Hoch be'nI'.
> qeqtaHvIS, chaH naD pIn'a' 'ej qaStaHvIS poHvetlh neH Quch be'nI'pu'.
> qaStaHvIS ram reH ja'chuq.
> qaSpu'DI' jav jar, Sot pe'lora. "jI'Itqu',velqa. vImuplu'taH vIneHbe'.
vay'
> vIbellaHbe'. DaH, vavwI' vIlegh vIneH."
{bel} is "be pleased," a stative verb. {vay' vIbelmoHlaHbe'} or {pagh
vIbelmoHlaH}.
> "bIving 'e' yImev. naDev bIratlhchugh, vaj DaleghlaHbe'. yItlheD." jatlh
> velqa, qeHtaHvIS. moghchu' ghaH.
> "bInaS 'ej bImatlhHa' SoH," jang pe'lora, 'IqtaHvIS. "jItaHlaHbe'ba'."
{'IQtaHvIS}.
> "jIQoS, jIDoy' neH. maSuvchuq luneH. matay'DI' maHoS. bIratlh 'e' vIneH
bIratlh vIneH
> 'ach bItuHbe' bItlheDchugh. mamejmeH, che'wI'pu' wIH Da. jIratlhnIS.
> maratlhmo', QeH la''a, 'ach jISaHbe'. qa'wIj lucharghbe' jay'." 'Iwqu'
velqa.
'Ipqu' velqa
> pe'lora SeymoH velqa mu'mey.
> "chaq may' vIlujbe'. not SoH qatlheD."'Iw pe'lora. "jIratlhrup je."
{'Ip} "oath." {'Iw} "blood." Think of what one might say upon seeing blood:
"Iw!"
majQa'! lutvam vIlaDtaHvIS, jItlhuHbe'!
--
SuStel
Beginners' Grammarian
Stardate 96972.8