tlhIngan-Hol Archive: Thu Jun 14 09:58:01 2012

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

Re: [Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' cha'vatlh: toDmeH Qu'

Qov ([email protected])



At 10:17 '?????' 6/14/2012, you wrote:
On Mon, May 28, 2012 at 5:46 PM, Qov <[email protected]> wrote:
> 200: toDmeH Qu'

yapbe''a' <toD Qu'>?

maj. DIp vIlIjpu'. yap <toD>

> mon Qa'bar. jatlh, "Mahoun DaQanlI'mo' choquvmoH. chay' DatoD 'e' DaHech?"

QeHbe' Qa'bar. Quch. ghaHvaD Mahoun Qan 'eSSIm, chaq 'e' Qub Qa'bar.
lugh 'eSSIm wIv 'e' 'ol. naD. tlhoS tlho'. QaHqang 'ej QaHrup. wo'
'oSbejmo' Qa'bar, 'ej wo' toy'bejmo' 'eSSIm, DaH Qa'bar voqchu''a'
'eSSIm?

vay' voqlaHchu''a' 'eSSIm? :-)

> Mahoun nab QIj 'eSSIm. jatlh Qa'bar, "loS jaj loSnISbe'. DalelmeH nuq
> DapoQ?"

qechvaD yabwIjDaq Huj <lel> 'ach qay'qu'be'.

chaq nuv ghaHmo' Huj, 'ach vay' toDlu'taHvIS Doch bopbogh Hol'e' lo'lu'.

> yabDajDaq 'aH yIrta'mo' 'eSSIm SIbI' per. nom lam bo'Degh, wovmoHwI',

 <'ul Sech> pong TalkNow!

Daj. mu' chu'vetlh vISov. chIch vIlo'be'law'pu' 'ach DaH meq vIlIjpu'. vIchoH.

> tlhegh, Sutmey je yIr Qa'bar. Mahoun Daq ngu' 'eSSIm 'ej ghorDaq Qol.
>
> yavDaq 'eSSIm, DIS DIn je So'taHmo' Duj So'wI',

qIt'a'? Doj tlhIngan So'wI' cham.

yabwIjDaq Duj QIb ghovbe'meH jagh loQ Sach 'ay' So'lu'pu'bogh.

> DIn poSmoHmeH bo'Dagh lo'laH
> 'eSSIm. lam, botbogh naghmey je teqta'DI', 'och 'el. "maHun!" jatlh.
> jangchugh Mahoun Qoybe' 'eSSIm.

va, pab vIqelnISchoH.

qay'be'. Hoch vIqelqang.

The grammar of this sentence bothers me. There's probably something
involving subjunctive going on here, and I can't get Klingon to
express that well at all. My reading of {jangchugh} treats it like
formal logic and seems to imply that she will hear him only if he
*doesn't* answer. Since it doesn't say {jangmo'} it does basically
cover the desired meaning, but it still sits a little lopsided in my
brain.

If I were writing down the idea that you obviously intend, it would
come out {jang Mahoun 'e' Qoybe' 'eSSIm}. I can see some people
misunderstanding it as implying that he indeed answered, but I'd argue
that interpretation is not supported by the sentence as object
construction. At least not without a conjunction like {'ej} or {'ach}.

ghaytan vIqontaHvIS muSIgh DIvI' Hol. tlhIngan pab vIbuSnIS. vIchoH.

{jang'a' Mahoun? Qoybe' 'eSSIm.}

jItlhIj. 'ach chaq DIvI' Hol vIlo'mo' jang latlh.

jImon.

> wovmoHwI' chu' 'ej 'ochDaq ghoSchoH. Mahoun
> pong jachqa' 'ach jangbe'taH. langHa'choHDI' 'och, torchoH ghIq QamchoH
> 'eSSIm. Dat wovmoHwI' Qeq. DIn 'eS SoDlu'bogh nuDmeH 'uS lo'. Dach Mahoun.

'eSSIm nejtaHvIS narghmeH 'och Samta''a'? ngemDaq So''eghtaH? 'ach
teHchugh tu'pu' nejwI' noch 'ej De' Qoypu' Qa'bar.

'ej Dejpu' 'och'e' lo'pu'bogh 'eSSIm. chaq latlh tu'pu' ...

> DIS HeHmey nuDchoH 'eSSIm. Qargh tu'lu'. chaq veghlaH Mahoun, 'ach qatlh?
> pay' ngoD tlhoj 'eSSIm: loj Mahoun 'e' Har Qa'bar luneH Mahoun quchwI'pu'.
> Samta'chugh QaS, Sambe'pu' 'e' maqba'.

va, DuH. tlhoy val 'eSSIm 'e' vItul.

DuHmey DunHa' qellaHba'taH!

> Mahoun lujoy'taHvIS tlhInganpu',
> lunejtaHmo' Qa'bar 'eSSIm je, poH lunatlh neH.
>
> "chaloy!" jatlh 'eSSIm 'ej yavDaq ba'choH. DIS mejpu'mo' 'eSSIm, loDnalDaj
> chu' HoHta'.

qen Hegh bey jachta'. 'ut'a' latlh?

jISovbe'. lalDanlIjvaD bong Hegh tay cherchugh qorDu', SIbI' latlh lucher'a'?

> "tujoy," jatlh Mahoun ghogh. DIS 'aqroSDaq ghaHtaH.

lop! yIn bey jachlaH!

:-)

> So'eghmeH, vagh DIS nagh
> 'etlhmey jojDaq ghoD'eghta'. "qaghI--qajotHa'moH 'e' vIHechbe'. DISDaq
> Hujmo' ghoghlIj QIblIj je qaghovbe'. nuqDaq wovmoHwI' DaSuqpu'?"

> "munoj Qa'bar, yejquv DevwI'. chay' DatoSlaH rIQtaHvIS ghoplIj?" jatlh
> 'eSSIm.

Qa'bar pong ghov Mahoun 'e' Dabe'.

qawmoH pagh vuvmeH pagh loQ mIymeH per lo'. <munob Barack Obama, President of the United States> rur.

> "jItoSmeH 'ej naDev jIpol'eghmeH 'uSDu'wIj DubwIj je vIlo'.[286]

mIw vIghov. DuSaQDaq QongmeH qach chob vItobmeH rurbogh mIw vIta'.
Sumbe'mo' chob tlhoy'mey, jISIchmeH DeSDu'wI' vIlo'nIS je.

maj. SarlaH mIw.

> DaH
> jIghIrlI'," jatlh Mahoun. boQ 'eSSIm. tuQ'eghmoHmeH Mahoun boQ je. 'och
> luveghtaHvIS 'eSSIm tlha' Mahoun. DeSqIvDu'Daq qIvDu'Daq je ghoS 'ej tugh
> nargh. SaHtaH *Hov matlh*. Duj pIrmuSDaq tIn tlhIngan wo' Degh. jach Mahoun
> 'ej 'och 'elqa' 'e' nID.

jagh'a' tu' 'e' pIHbe'ba'. SuDHa'choH DIrDaj 'e' vISIv.

DaleghlaHlaw'.

> "leS! mev! nuQaHlI'," jatlh 'eSSIm. "DaH wISo'lu'pu'. nuleghlaH pagh 'ej
> nuHotlhlaH pagh."
>
> jatlh Mahoun, "vaj bIjatlhDI' <munoj Qa'bar yejquv DevwI'>, bIqIDbe''a'?"

jIHagh. ghaytan poSqu' mInDu'Daj.

But you've put the quoted sentence *inside* another, instead of having
it precede or follow. Because "sentence" in TKD sometimes obviously
applies to embedded clauses I can't say for sure whether that's legal
or not, but I'd rearrange it with {vaj bIqIDbe''a'} coming first to
avoid the issue.

yaj.

DaH DIvI' Hol ghovmo' laD'a' vay'?

lut qelwI'pu' DaghommoHbe'. pab qelwI'pu' DaghommoH neH.

> jatlh 'eSSIm, "qID 'oHbe'. bIQolrup'a'?"

lengbogh nugh Qollu'. SeHlawDaq Qam QolwI'.
Duj 'ellu'chugh, ghaytan <jol> lugh law' <Qol> lugh puS.

choHpu' vuDlIj. jItaghDI' bIjatlh Qol nuv 'ej nuv jollu'. jIQochpu' 'ach jIghoH vIneHbe'mo' vIlaj. DaH qaStaHvIS cha'vatlh 'ay'mey mIw Dachuppu'bogh vIlo'taHmo' vIHubrup. DInvo' Qolrup.

> 'ochDaq So'eghchu' Mahoun. jatlh, "ghobe' jay'. Qa'bar DevwI'vaD chonob'a'?"

Qumchu'mo' lImbe'law', 'ach Sotqu'ba'taH.

wej buQtaHmo' nuHmey QublaHtaH.

> jatlh 'eSSIm, "ghobe', pIm ghu'. bIyajbe'. DuSovlaw'. DuQan neH." Mahoun
> yongHa'moH 'e' nID 'eSSIm. 'om Mahoun 'ach wa' ghop lo'laHbe'mo'
> DoHqu'laHbe'. DeSDaj QaQ 'uchqu'choH 'eSSIm

loQ puj <QaQ> 'e' vIQub. yapHa'law'. chaq qaq <vaQ> <HoS> <pIv> <Sub> ghap.

vIyaj.

> 'ej 'ochvo' Mahoun luH.

"qatoDtaH jay', DaneHchugh pagh DaneHbe'chugh!"

:-)

> wewchoH
> muD qattaHvIS jol.

Sumqu'mo' Duj QapHa'be'jaj jolvam'e'.

'ej nuptaH tatmey Qob.

- Qov

_______________________________________________
Tlhingan-hol mailing list
[email protected]
http://stodi.digitalkingdom.org/mailman/listinfo/tlhingan-hol



Back to archive top level