tlhIngan-Hol Archive: Mon Jun 04 15:03:51 2012

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

Re: [Tlhingan-hol] nuq bop bom: 'ay' wa'vatlh HutmaH wa': lurDechmey tIQ

Qov ([email protected])



At 13:22 '?????' 6/4/2012, you wrote:
On May 17, 2012, at 6:32 PM, Qov <[email protected]> wrote:
> Dech bIQ. 'uychoH bIQ.

vIyajchu'. (bIQDaq jI'eS 'e' vItIv jIH, 'uymo'. qay' teSwIj neH...'ej
jItlhuHmeH jISalnISba'.)

cha'maH ben bIQDaq jI'eS 'e' vItIvbe', teSDu'wIj 'uymo' 'ach DaH Valsalva mIw vISovmo' vItIv.

> qaStaHvIS bovHey Mahoun qam 'uchqu' 'eSSIm 'ach bIQ cherghlaHbe'mo' qam 'uchHa' 'ej Sal 'e' nID.

Dung ghovchoH'a'?

ghaytanHa'!  Dechmo' 'och, ghu' choHbe'.

> naghDaq nach qIpqu'.

I don't think {qIp} works this way. Something like {nagh ngeQqu' nach}
would probably be better.

vIlaj.

> mermo' pur 'e' nID. voQchoH. 'eSSIm yab yotlI'mo' lImtaHghachDaj QublaHbe'chu'. taj lel 'e' nID.

'och'e' HIvrup'a'?

buQlu'DI' lI' taj, ja' 'eSSIm Duj mIS.

> ghop bot vay'. 'eSSIm voQlI' bIQ. yebDaj 'uchchoH vay' 'ej luHpu'.

muyajbe'moH <-pu'>vam. <-qu'> DaghItlhHa''a'?

bIlugh. qanwI'Du'wIj vItamlaw'.

> tuSchoH. Hurghqu'. mInDu'Daj poSmoH 'a choHbe' qo' qIjqu'.

(DIS Hurghqu' vIparHa'. toH, pay' bIQtIq retlh qojmey vItoSpu'bogh
vIqaw. qojmey SubHa'moH DISmey mach.)

DejlaHchugh qojmey QobmoHlaH.

> jachchoH. jach! muDDaq jach. tlhuHtaH 'e' tIv. 'uchtaH Mahoun.

cha'logh tIvbej.

I wonder how many languages have a word for "both". A noun meaning "the two things just mentioned." Seems kind of odd. Are there languages with such nouns to higher count levels? Do they find it odd that English lacks them, going straight to all? Would a Klingon say Hoch in some contexts where English uses both? Your solution is good there.

> naDev muD bIr law' Hur muD bIr puS. ghuntaH 'ach QomchoH 'eSSIm SomrawDu'. DIS leghlaHbe'. Mahoun leghlaHbe'. ghopDaj'e' leghlaHbe'. Mahoun 'uchqu'choH. tuSqa' 'eSSIm. bIQ 'Iq ghuppu'. 'emchoH. jIbDaj 'uch Mahoun.

bIQ lammoH quy'Ip 'e' luleghlaHbe'mo' Do'. toH, bIQtIq Dab nuq? chaq
SojHey tlha'choH bIQDep.

ghaytan Soprup yagh.

> ropbe'choHDI' 'eSSIm, jatlh, "Mahoun, bIQDaq ghIrvIp be'vam.[210]

(SIbI' pab tuchbogh tIgh vIghov.)

jIbel. jIDajtaH.

> jIQallaHbe'." loQ HaghDI' Mahoun, jatlh 'eSSIm, "HIvaqQo'! Qalbe' tlhIngan.

law'qu'bej Dochmey ta'be'bogh tlhIngan.

not ____ tlhIngan!

> maQallaH 'e' luchaw'be' porghmeymaj."[256]

qar'a'? not vISovpu'. Dachbogh [256]-lIj vIlaD vIneH.

mI'meyvetlh vIngeHmeH mIw QaQ vIghajbe'. vInopDI' HIqawmoHtaH.

[256] I don't believe it for a moment, but Essim does, and Mahoun is smart enough to know it's not a good time to argue.

> "jISov," jatlh Mahoun. "bIyoHqu'. bong qID Dajatlhpu'mo' jIHagh. vIQIj. yuQwIjDaq bIQ'a'Daq law' puHHommey mach. puHHom rap Dabbogh nuv'e' ngagh vay' 'e' tuch lurDechmaj tIQ. vaj ngaghrupDI' no'ma', QalnIS. vaj <not ngaghpu'> 'oStaH <QallaHbe'>.

(I'm tempted to adopt the Yelwitian idiom as a joking answer to the
sadly common question of how to say "virgin" in Klingon. But that
would be inappropriate, in several ways.)

> DaH choHpu' nugh 'ach ratlh qech." yev Mahoun. 'eSSIm qabvo' jIb bI', ghIq 'eSSIm qab 'uchmeH ghop lo'. jatlh, "qaSaHqu'. puHHom Hop DaDabchugh qaghoSmeH, qaStaHvIS Hogh jIQalqu'qang."

Awww. na'ran rur SoQHomDaj.

yaj tlhIngan 'e' vIHon 'ach jIyaj jIH. :-)

> DaH tlhIngan tIgh cha'pu' Mahoun, 'ach 'eSSIm HaghmoHbe'. bong ta'pu''a' Mahoun? Sovbe' 'eSSIm, 'ach wuqmoH. Mahoun qab tun SammeH, DIS HurghDaq SIch 'eSSIm nItlhDu'. Mahoun woS Dop 'uchchoH 'ej chIch jatlh, "wIj Doq."[250]

<tlhIngan jIH> jatlhbe'pu'. DaHjaj parmaq'a' potlh law' mut potlh puS.

<wIj SuD> jatlhbe' je.

> "wIj 'Iv? jIyajbe'," jatlh Mahoun. vaj Sovbe'pu'.
>
> "wIjtaH pagh," jatlh 'eSSIm. "tIQmo' tayvam, no' Hol wIjatlh. DaH <maj Doq> yIjatlh." Mahoun tojbe'lI'. lobpa' ghelbej Mahoun.
>
> "nuq 'oS tay?" jatlh Mahoun.

bangDaj SovtaH 'eSSIm.

jatlhtaH 'ej pIj ghel

> jatlh 'eSSIm, "mangaghpu'mo' ma'Ip. qanay." Mahoun qab leghlaHbe'mo' 'eSSIm, QeychoH 'eSSIm tIq, loStaHvIS.
>
> jatlh Mahoun, "maj Doq."

"Heghlu'meH QaQpu' jajvam." "wej rIn jaj. 'eSSIm."

bIlughchu'! :-)

> MahounvaD mu'mey SeQ ghojmoH 'eSSIm 'IptaHvIS. loDnalDaj chu' leghlaHbe' 'eSSIm, 'ach 'uchlaH.

potlhqu' 'uchtaHghach.

matay'taHvIS lutmey DIqonlI' jIH jupwI' je. jIjatlh, "HotchuqDI' lut ghotpu'wI' muQuchmoH. pIj Hotchuq yelwIyyItnganpu', tlhInganpu' je. jaS qaS 'ach HotchuqvIpbe'."

jatlh jupwI', "vIHotlu' 'e' vItIvbe'mo' pIjHa' vIqon."

Do'Ha'.

- Qov


_______________________________________________
Tlhingan-hol mailing list
[email protected]
http://stodi.digitalkingdom.org/mailman/listinfo/tlhingan-hol



Back to archive top level