tlhIngan-Hol Archive: Fri Jan 23 14:26:33 1998

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

Re: jatmey QaghmeyHey



ja' peHruS:
>wejHu' HolQeD jatmey je vIHevpu'
>mangachmeH latlh Hechmey nob jatmey

reH ngachrup ngachwI''a'. :-)

>1.  lut'e' qonbogh Tad StaufferDaq mu'tlhegh {Dach qach -- ratlh DI neH}
>tu'lu'
>mu' {ratlh} tam mu' {chuv} 'e' vIchup

qatlh <chuv> DamaS?  Dach vay' 'ej ratlh vay'.  chaq nge'chugh vay',
<chuv> vIparHa'.  'ach ngablaw'pu'mo' qach, Qapbej <ratlh DI>.

>2.  Qaghba' {'eH     HIvruplaw' 'oH}     qar {'eH     HIvbeHlaw' 'oH}

vetlh 'oH.  jan 'oHbe'.  vangruplaH vetlh.  vangbeHlaH jan.
Qaghba' bIjatlhDI' bIQaghba'.  qarbe' <HIvbeHlaw'>.

>3.  Sor vuv SuS neH Sor Dogh (qonwI' charghwI') lutDaq mu'tlhegh {yuvqa' 'ej
>mevqa' SuS} tu'lu'
>qaq mu'tlhegh {yuvqa' SuS 'ej mevqa'} 'e' vIHar
>mu'tlhegh 'ay' wa'DIch tlhejnIS DIp'e' 'e' vIHar
>mIwvam lo'ta' MO 'e' vIlaDpu'
>nuq bIH vIDmeyraj'e'

charghwI' meq vIyajlaw'.  wa' Doch ta'taH SuS:  yuvqa' 'ej mevqa'.
quqlaw'.  tlhoS wa' wot luDa cha'.  yuvqa' SuS 'ej mevqa' ja'lu'chugh,
jaS ghu' vIyaj.  vIlaDDI', wa'logh vanglaw' SuS 'e' vIqelrup.

>4.  twig 'oS'a' Sor nItlh
>branch 'oS'a' Sor DeS
>trunk 'oS'a' Sor porgh
>maj     jIyaj     tugh MOvo' mu'mey qar DISuq 'e' vItul

qech Dayajba'.  mu'mey Dalajlaw'.  chay' qarbe' mu'meyvam?
DeS ghIt je ghajmo' 'obmaQ bIbepqang'a'?

>5.  chaq qar je Sor 'oQqar
>Perhaps 'oQqar can mean "root" rather than merely an edible tuber.

KGT vIlaDtaHvIS jIH, "root" 'oSlaHbej mu'vam 'e' vIleghchu'.  'ach 
Soj qellI'mo' paq mu'vam QIjtaHvIS, vuD pIm vIvuvlaH.

>BTW, I still see qurgh as beans, not seeds in general.

rap qurgh "seed" je not 'e' vImaq.  "seed" Daqel DaneHlaw'mo', qurgh 
vIchup neH.  chaq yap qech.  chaq yapbe'.  mu'tlhegh DajatlhnISlaw'bogh
vISovbe'chu'mo', qechlIj QIjmeH qarchu'bogh mu' vISovchu'be'.

>6.  tree top 'oS'a' Sor nach
>vItIv    mu' pIm wIghajbe'law'

chaq pupbe' "top".  ghaytan lutvam vImughnISchugh, "crown" vIwIvta'.

>7.  tlham ghovbe' Sor literally means The tree does not recognize the gravity.
>I'm not sure what "recognize" means here.  Refuse to believe?

nap qech.  pumlI' Sor, qar'a'?  vaj pumpu'qu'pa', SIghbe'law' tlham.
bIpumtaHvIS nagh Dachaghchugh, ghoplIjvo' pumbe'law' nagh.  SoH 
tlhopDaq HuSlaw'taH neH.  tlham Daghovbe'.

>more later     SachtaHmeH tlhIngan Hol mangachjaj     peHruS

toH, qabuSHa'taH DaneH'a'?

-- ghunchu'wI'



Back to archive top level