tlhIngan-Hol Archive: Fri Dec 20 23:24:10 1996

Back to archive top level

To this year's listing



[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next]

RE: story, part 8



December 20, 1996 10:12 PM, jatlh Deborah Kay:

> HurghDaq bIjDaj loS velqa jachDI'  gogh, "bIjmey."

Hmmm . . . that's quite an interesting punishment, making her stand on a 
pickle . . .

{Hurgh} is a verb for "be dark."

HurghtaHvIS bIjDaj loS velqa . . .

> QIt Qam velqa.  pa' tlheDvIp, 'ach not luSov.
> lojmIt poSmoH mangHom 'ej yej yotlhDaq thlej velqa.
> Dat ghom bIj Hevbogh latlhpu''e'.

Possibly a better-sounding phrase:

Dat ghom latlh bIjlu'pu'.

> "petor, nachDu'raj tIpepHa', DeSDu'raj tIpep."
> lob Hoch.  nachchaj DungDaq nuHmey 'uch mangHom puS.
> bIjDaj  wa'DIch 'oHmo', pagh 'uch velqa.
> "pevIHQo' 'ej pejatlhQo'," lura'lu'.
> ram naQ SIStaHqu'.
> 'oy' velqa DeSDu' 'ach qevpobDaj qel 'ej jeghrupbe'.
> rInpa' ram, Doy'qu velqa 'ach Somraw vIHbe'.

{vIH} has been shown to be intransitive, but not transitive.  To be safe, 
you'd better go for {Somraw vIHmoHbe'}.

> chalDaq tosDI' juHHov, Hu' net chaw'.
> Qatlh be'nI'pu' yInmey.  malIq pIchlu'.
> pa'Daj HIpmeyDaj je Say'taH cha'.

Same problem, but a little more certain.  {pa'Daj HIpmeyDaj je Say'moHtaH 
cha'.}

> reH luchDaj luqeng.  ghaHvaD SojDaj lujab.
> chaw'chugh malIq, SoplaH chaH.  rut ghungqu'.
> QaghHommeyvaD chaH qIp malIq 'ej chaH pupmeH DaSpu'meyDaj lo'.

I don't believe this is correct use of {-vaD}.  {QaghHommey} is not the 
beneficiary of the action {qIp} "hit."  You need {-mo'} here.  
{QaghHommeymo'}.  (Sure you don't want {QaghHomHeymeymo'}?  Hee hee!)

> Hoch legh la''a'.  tlheDmeH be'Hompu', bIjmey ral chaw'taH.
> qaSpu'DI' Hoghmey law' mon la'a' 'e' mev.
> chIch ratlh be'nI'pu'.  valmo' 'ej mulmo' le' chavmeychaj.
> 'ach be'Hompu' muS Hoch mangHompu'.
> DoHa' poH tlhab ghajDI' mangHompu' 'ej jatlhlaH, velqavaD pe'loravaD je 
jatlh 
> pagh.

"Having free time" certainly seems like an English idiom to me.  Perhaps be 
more literal: {pagh ta'taHvIS mangHompu' . . .}  Watch your spelling.

> pawDI', chaHvaD DubDu'chaj tlhe' HochHom.  mobqu' pe'lora velqa je.
> tay'mo', ghu'vam SIQlaH.
> be'Hompu' tungHa' betleH pIn'a' neH.
> po'bej Hoch be'nI'.
> qeqtaHvIS, chaH naD pIn'a' 'ej qaStaHvIS poHvetlh neH Quch be'nI'pu'.
> qaStaHvIS ram reH ja'chuq.
> qaSpu'DI' jav jar, Sot pe'lora.  "jI'Itqu',velqa.  vImuplu'taH vIneHbe'.  
vay' 
> vIbellaHbe'.  DaH, vavwI' vIlegh vIneH."

{bel} is "be pleased," a stative verb.  {vay' vIbelmoHlaHbe'} or {pagh 
vIbelmoHlaH}.

> "bIving 'e' yImev.  naDev bIratlhchugh, vaj DaleghlaHbe'.  yItlheD." jatlh 
> velqa, qeHtaHvIS.  moghchu' ghaH.
> "bInaS 'ej bImatlhHa' SoH," jang pe'lora, 'IqtaHvIS.  "jItaHlaHbe'ba'."

{'IQtaHvIS}.

> "jIQoS, jIDoy' neH.  maSuvchuq luneH.  matay'DI' maHoS.  bIratlh 'e' vIneH

bIratlh vIneH

> 'ach bItuHbe' bItlheDchugh.  mamejmeH, che'wI'pu' wIH Da.  jIratlhnIS.  
> maratlhmo', QeH la''a, 'ach jISaHbe'.  qa'wIj lucharghbe' jay'." 'Iwqu' 
velqa.

'Ipqu' velqa

> pe'lora SeymoH velqa mu'mey.
> "chaq may' vIlujbe'.  not SoH qatlheD."'Iw pe'lora.  "jIratlhrup je."

{'Ip} "oath."  {'Iw} "blood."  Think of what one might say upon seeing blood: 
"Iw!"

majQa'!  lutvam vIlaDtaHvIS, jItlhuHbe'!

-- 
SuStel
Beginners' Grammarian
Stardate 96972.8


Back to archive top level